مترجم: رزیتا ملکی‌زاده
منبع:راسخون
 

در شرایطی که خون جریان یافته در رگها قرمز است، پس به چه علت رنگ این عروق خونی آبی به نظر می‌رسد؟ این مقاله پاسخ به این سئوال را در اختیارتان قرار می‌دهد.

آیا می‌دانستید؟

این رنگ نیست که حقیقتاً سرخرگها را از سیاهرگها متمایز می‌سازد. از منظر کالبد شناسی، دیواره‌ی سرخرگی دارای ضخامت بیشتری نسبت به دیواره‌ی سیاهرگی است.
آیا تاکنون از نزدیک مچ دست خود را مورد بررسی قرار داده‌اید؟ اگر بله، حتماً عروق یا سیاهرگهای آبی رنگی را مشاهده کرده‌اید که از مچ دست تا انگشتان امتداد دارند. سیاهرگها کار مهم انتقال خون ناخالص (اکسیژن گیری شده یا بدون اکسیژن) به قلب یعنی جایی که به منظور خلاص شدن از تمام ناخالصی‌ها خون اکسیژن دار می‌شود را برعهده دارند. اکنون هنگامی که خون قرمز رنگ درون سیاهرگها جریان می‌یابد، پس به چه علت رنگ آن آبی است؟ استدلال بعضی افراد بر این است که سیاهرگها خون اکسیژن گیری شده را حمل می‌کنند و این دلیل پشت آبی بودن آن است. با این حال، این گفته صحت ندارد به این دلیل که رنگ آن با میزان خالص بودن خون تغییر نمی‌کند. بلکه در تمام مدت قرمز باقی می‌ماند.

عروق بدن به چه علت آبی به نظر می‌رسند؟

رنگ هر جسمی با رنگ نور منعکس شده از آن تعیین می‌شود. از آنجا که همه ما می‌دانیم، نور خورشید و یا نور سفید از 7 رنگ متفاوت تشکیل شده است، برخی از آنها جذب می‌شوند در حالی که مابقی توسط جسم پخش و ساطع می‌شوند. رنگهای بازتاب شده به عنوان رنگ جسم دیده می‌شوند. به عنوان مثال، موز به این دلیل زرد به نظر می‌رسد که تمام رنگها بجز زرد بدون انعکاس یا بازتاب باقی می‌مانند. به بیان ساده‌تر، تنها رنگ زرد است که از موز به چشمان ما بازتاب و منتشر می‌شود و به همین دلیل است که آن را به رنگ زرد می‌بینیم.
به طور مشابه، در مورد عروق یا سیاهرگها نیز هنگامی که نور بر روی پوست تابیده می‌شود و به رگها برخورد می‌کند، تمام رنگها بجز رنگ آبی توسط پوست جذب می‌شوند. به عبارت دیگر، تنها رنگ آبی برگشت می‌خورد در حالی که مابقی توسط پوست جذب می‌شوند. بنابراین علی‌رغم حمل خون قرمز توسط عروق، اما این بازتاب رنگ آبی از رگها است که آنها را به رنگ آبی نشان می‌دهد.
همچنین نور آبی دارای فرکانس بالاتری در مقایسه با نور قرمز، سبز، نارنجی و یا زرد است. هر اندازه فرکانس نور بیشتر باشد، ذرات انرژی بالاتری خواهند داشت از اینرو عمق نفوذ بیشتر خواهد بود. همچنین هراندازه طول موج کوتاه‌تر باشد (همانطور که در نور آبی دیده می‌شود)، احتمال بازتاب بیشتر خواهد بود. از اینرو نور آبی به راحتی از طریق پوست عبور کرده به سیاهرگها برخورد کرده و دوباره پخش می‌شود. از سوی دیگر، سایر رنگها قادر به رسوخ به درون پوست نبوده و از این رو به راحتی جذب می‌شوند. نور آبی با پتانسیل نفوذپذیری بالای خود، تنها نوری است که به رگها رسیده و متعاقب آن به حالت اول بازگشته و به چشمان ما می‌رسد. به همین دلیل است که رنگ عروق آبی به نظر می‌رسند.
چنانچه آبی رنگ واقعی سیاهرگها نباشد، آنگاه رنگ واقعی آنها چه رنگی است؟ باور کنید و یا خیر، بایستی بگوییم که سرخرگها و سیاهرگها گرچه به ترتیب خون اکسیژن دار و بدون اکسیژن را منتقل می‌سازند، اما هیچ تفاوتی در رنگ از یکدیگر ندارند. هم سرخرگها و هم سیاهرگها به رنگ قهوه‌ای مایل به قرمز می‌باشند. از طریق کالبد شکافی پوست، با سیاهرگهایی برخورد خواهید کرد که به رنگ قرمز تیره می‌باشند در حالی که سرخرگها به رنگ قرمز روشن به نظر خواهند رسید.
بنابراین، گرچه نمودار سیستم گردش خون بدن انسان سیاهرگها را به رنگ آبی نشان می‌دهد، اما این نمودار تنها جنبه و هدف تصویری و توضیحی داشته و به هیچ وجه رنگ واقعی را نشان نمی‌دهد.
سلب مسئولیت: اطلاعات ارائه شده در این مقاله صرفاً جنبه‌ی آموزشی داشته و نبایستی به منظور جایگزین توصیه‌های پزشک متخصص در نظر گرفته شود.